عوامل مؤثردرافزایش اثربخشی ساعات درس تربیت بدنی مدارس ابتدایی

Transcript

1 عوامل مؤثردرافزایش اثربخشی ساعات درس تربیت بدنی مدارس ابتدایی 2 دکتررمضان جهانیان 1 سید علی فخاری ص ص: تاریخ دریافت: 90/8/25 تاریخ تصویب: 91/3/15 چکیده این پژوهش باهدف بررسی عوامل مؤثردرافزایش اثربخشی ساعتهاي درس تربیت بدنی درمدارس ابتدایی از دیدگاه معلمان و به روش توصیفی اجرا شد. جامعه آماری همه معلمان ورزش مدارس ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی به تعداد 232 نفر بود و نمونه آماری با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه مورگان 148 نفر و به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطالعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن را 25 نفر از صاحبنظران مورد تائید قرار دارند. پایایی آن هم به کمک آلفای کرونباخ محاسبه و ضریب پایایی پرسشنامه 0/82 به دست آمده است. نتایج به دست آمده نشان داد که عوامل مؤثردرافزایش اثربخشی ساعتهاي درس تربیت بدنی مدارس ابتدایی عبارت از : عوامل آموزشی عامل مدیریتی رضایت و عالقه مندی معلمان و وسایل کمک آموزشی هستند. واژههای کلیدی: اثربخشی تربیت بدنی مدارس ابتدایی عوامل مدیریتی عامل رضایت عوامل آموزشی 1- استادیاردانشگاه آزاداسالمی واحد کرج 2- کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی آموزشی دانشگاه آزاداسالمی واحد رودهن

2 1391 تابستان دهم شماره چهارم سال / ورزش علوم فصلنامه پژوهشی - علمی نشریه مقدمه اثربخشي ديگر بيان به است. شده تعيين اهداف به نيل ميزان و درجه از عبارت اثربخشي )صمدي دارد مطابقت نظر مورد نتايج با شده انجام تالشهاي از ميزان چه كه ميدهد نشان 1377(. شيرواني و محيط با تعامل در ممتاز موقعيت داشتن براي مدير دانايي را اثربخشي )1996( آرگریس. است كرده تعريف ها هدف تحقق براي موقعيت از استفاده و خود شامل و ميشود آغاز برنامه طرح از كه است مداوم و چرخشي فرايندي سازماني اثربخشي ميكند تعيين هم و است سازمان اهداف به دستيابي جهت در هم كه است فعاليتهايي همه )هوی 1991 (. است گرفته صورت مطلوب شكل به اندازه چه تا آنها دادن انجام كه اهداف تحقق براي را باال كيفيت با آموزشي برنامه كه است مدرسهای اثربخش مدرسه آموزان دانش همه مدارسی درچنین ميكند. حفظ و تدوين مشخص اهداف و سيستم گسترده هم و زندگي مسير طول در را پيشرفت و بهبود هم اجتماعي زمينه يا خانواده از صرفنظر مبتني بيروني مناسب گيري اندازه تكنيكهاي اساس بر اهداف تحقق در را نهايي موفقيت.)1994 سند تون ( ميكنند تجربه برمدرسه خود و مستقل و هدفدار انسان يك عنوان به فرد پرورش تربيت و تعليم اهداف نخستين از اجتماعي برزندگي و هيجان ذهني جسمي پرورش بر كه تأكيدي با بدني تربيت است. گردان كرد. خواهد ايفا تربيت و تعليم فرايند در را توجهي شايان نقش اثربخشی صورت در دارد در را بدني تربيت نقش بايد پرورش و آموزش فرايند در بدني تربيت نقش و اهميت به باتوجه زاده )مهدی داد. قرار تاکید و توجه مورد ) حركتي رواني احساسي )شناختي تربيتي حوزه سه.)1376 و توسعه شامل: درمدارس بدني تربيت عمده هدفهاي که ) 1376 (معتقداست زاده مهدی اجتماعي فردي رشد و توسعه تفسيري رشد و توسعه عضالني عصب رشد اندامي رشد 120

3 مدارس... بدنی تربیت درس ساعات اثربخشی مؤثردرافزایش عوامل رشد با داشتن تناسب همچون ويژگيهاي داراي بايد درمدارس بدني تربيت برنامه است. مهارتهاي ايجاد منظور به بودن جانبه همه و گسترده كودكان جسماني آمادگي و نمو و و فردي اختالفهاي همه برگيرنده در و كودكان ازاد وقتهاي دربرگيرنده كودكان در الزم باشد. كودكان قدم ارزشهاي و انساني صفات معنويت كننده تقويت آنان مختلف استعدادهاي ورزشي برنامههاي ساالنه ريزي برنامه در كه است اين ديگر ذكر شايان موارد از يكي برگزاري حين در )بويژه فصل هر با مناسب بايد ورزشي فعاليتهاي نوع و سال فصلهاي فعاليتهاي از فصلي محدوديتهاي به توجه با تا شوند گرفته نظر در ) ورزشي مسابقههاي. آيد عمل به جلوگيري ميشود احتمالي آسيبهاي بروز باعث كه نامناسب ورزشي بهداشت آموزش زيرا شوند تدريس هم كنار در بايد بدني تربيت و بهداشت آموزش برنامه از 1376 (.برخی زاده )مهدي دارد ويژهاي اهميت مدارس آموزش برنامههاي در ورزشي معلمان آموزی باز که داد نشان ) )1381 افرشیم ازجمله: زمینه این در شده انجام پژوهشهاي )1379( بااوش است. موثر بدنی تربیت درس اثربخشی در نیاز مورد امکانات کردن فراهم و در مناسب کاری محیط بودن فراهم و بدنی تربیت درس کتاب وتدوین تهیه که داد نشان سازی غنی شیوههای بررسی در )1378( اکبرزاده دارد. بسزايي تاثير درس این کارایی افزایش وعملی علمی توانایی و تخصص میزان که داد نشان هم ورزش و بدنی تربیت ساعتهاي بدنی تربیت امکانات زيرا است مؤثر آموزان دانش موقعیت و آن کارایی در بدنی تربیت معلمان مسؤوالن و مدیران دادن بها میزان بود. شده معلمان و آموزان دانش پیشرفت موجب ورزش و )1372( لطيفي ميكند. كمك ورزش و بدنی تربیت برنامههای بهبود به آموزشی مؤسسات درس مشكالت مهمترين از که داد نشان دختران مدارس تربيت درس مشکالت بررسي در ورزش درس ساعت کمبود و سالن و روباز فضاهاي كمبود دخترانه مدارس در بدني تربيت كمبود بدني تربيت درس مهمترینمشكالت که داد نشان )1362( پازوكي است. هفته در معلمان علمي سطح بودن پايين و صحيح برنامهريزي فقدان و معلمورزش و ورزشي امكانات 121

4 نشریه علمی - پژوهشی فصلنامه علوم ورزش / سال چهارم شماره دهم تابستان 1391 ورزش است. گلدانيمقدم )1375( در بررسي عوامل آموزشي درس تربيت بدني نشان دادکه بين تناسب فضاي ورزشي مدارس میزان بودجه اختصاص داده شده كيفيت آموزشي معلمان ورزش رضايت شغلي معلمان ورزش نظارت و كنترل مسئوالن تربيت بدني و اثربخشی درس تربيت بدني رابطه معناداری وجود دارد و مظلوميسادات ( 1375( نشان داد که در تنظيم محتواي درس تربيت بدني در مقطع ابتدايي بايد تجربيات يادگيري حركتي در قالب بازيهاي ويژه منظور شود و توجه به ايجاد نشاط و لذت در بازيها مطرح باشد رعايت اصول ارتباط عمودي و افقي بين مهارتها و تجربههاي حركتي دانش آموزان مقطع ابتدايي از اهميت بااليي برخوردار است. باتوجه به مطالب یادشده پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به پرسشهاي زیر است: 1- عوامل آموزشي تا چه اندازه در افزايش اثربخشي درس تربيت بدني و ورزش تأثير دارد 2- عوامل مدیریتی تا چه اندازه در افزایش اثر بخشی درس تربیت بدنی و ورزش تأثیردارد 3- آیا وسايل كمك آموزشي در افزايش اثر بخشي درس تربيت بدني و ورزش مؤثراست 4- رضايت وعالقه مندي معلم تاچه اندازه درافزايش اثربخشي درس تربيت بدني و ورزش تأثیر دارد 5- آیا بین عوامل آموزشی مدیریتی رضایت وعالقه مندی وسایل آموزشی واثربخشی درس تربیت بدنی و ورزش ارتباط وجود دارد روش پژوهش این پژوهش به منظور بررسی عوامل مؤثر در افزایش اثربخشی ساعات درس تربیت بدنی در مدارس ابتدایی شهر تهران از دیدگاه معلمان با روش پیمایشی و از نوع توصیفی اجرا شد. جامعه آماری همه دبیران ورزش در سال تحصیلی به تعداد 232 نفر بودند و نمونه آماری با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه مورگان 148 نفر با روش تصادفی طبقهای انتخاب شد. 122

5 مدارس... بدنی تربیت درس ساعات اثربخشی مؤثردرافزایش عوامل مقیاس براساس که بود پرسش بر 29 مشتمل ساخته محقق پرسشنامه اطالعات آوری جمع ابزار و دادند قرار تأیید و بررسی مورد صاحبنظران از نفر 25 را آن روایی است. شده تهیه لیکرت دست به 0/82 پرسشنامه پایایی وضریب شد محاسبه کرونباخ آلفای کمک به هم آن پایایی است. آمده 2-1- ( شماره پرسشهاي آموزشی عوامل مؤلفه : شامل پرسشنامه این اصلی مؤلفههای.مؤلفه ) ( : شماره پرسشهاي مدیریتی عوامل مؤلفه.) مندی عالقه و رضایت مؤلفه ) ( : شماره پرسشهاي آموزشی کمک وسایل پرسشهاي شرایط كردن فراهم.ومؤلفه ) ( : شماره پرسشهاي. ميشوند ) ( : شماره پژوهش یافتههای دارد تأثير ورزش و بدني تربيت درس اثربخشي افزايش در اندازه چه تا آموزشي عوامل 1- ورزش و بدني تربيت درس اثربخشي و آموزشي عوامل بین رابطه به مربوط پیرسون همبستگی آزمون )1( جدول 0/357 0/ معنیداری سطح با 0/357 آمده دست به پیرسون همبستگی ضریب مقدار به توجه با و آموزشی عوامل بین كه میشود مشاهده 0/05 با معنیداری سطح این مقایسه و 0/000 دارد. وجود معناداری رابطه بدني تربيت درس اثربخشي 123

6 1391 تابستان دهم شماره چهارم سال / ورزش علوم فصلنامه پژوهشی - علمی نشریه رگرسیونی مدل خالصه آمارههای )2( جدول 2 )R ( 0/627 0/127 0/357 1 R 2 = 0/127 آمده دست به تعیین ضریب و 0/357 همبستگی ضریب مقدار به توجه با را بدني تربيت درس اثربخشي تغییرات از %12/7 آموزشی عوامل متغیر كه میشود مشاهده میکند. تعیین تأثیردارد ورزش و بدنی تربیت درس بخشی اثر افزایش در اندازه چه تا مدیریتی 2 -عوامل به مربوط پیرسون همبستگی آزمون )3( جدول ورزش و بدني تربيت درس اثربخشي و مدیریتی عوامل بین رابطه 0/190 0/ معنیداری سطح با 0/190 آمده دست به پیرسون همبستگی ضریب مقدار به توجه با و مدیریتی عوامل بین که میشود مشاهده 0/05 با معنیداری سطح این مقایسه و 0/400 دارد. وجود معناداری رابطه بدني تربيت درس اثربخشي رگرسیونی مدل خالصه آمارههای )4( جدول 2 )R ( 0/659 0/036 0/

7 عوامل مؤثردرافزایش اثربخشی ساعات درس تربیت بدنی مدارس... با توجه به مقدار ضریب همبستگی 0/190 و ضریب تعیین به دست آمده = 0/036 2 R مشاهده میشودکه متغیر عوامل مدیریتی %3/6 از تغییرات اثربخشي درس تربيت بدني را تعیین میکند. 4- آیا وسايل كمك آموزشي در افزايش اثر بخشي درس تربيت بدني و ورزش مؤثراست جدول )5( آزمون همبستگی پیرسون مربوط به رابطه بین وسايل كمك آموزشي و اثربخشي درس تربيت بدني و ورزش 0/260 0/ با توجه به مقدار ضریب همبستگی پیرسون به دست آمده 0/260 با سطح معنیداری 0/000 و مقایسه این سطح معنیداری با 0/05 مشاهده میشود كه بین وسايل كمك آموزشي و اثربخشي درس تربيت بدني رابطه معناداری وجود دارد. جدول )6( آمارههای خالصه مدل رگرسیونی 2 )R ( 0/648 0/067 0/260 1 با توجه به مقدار ضریب همبستگی 0/357 و ضریب تعیین به دست آمده = 0/127 2 R مشاهده میشود که متغیر وسايل كمك آموزشي %12/7 از تغییرات اثربخشي درس تربيت بدني و ورزش را تعیین میکند. 125

8 1391 تابستان دهم شماره چهارم سال / ورزش علوم فصلنامه پژوهشی - علمی نشریه بدني تربيت درس اثربخشي بر اندازه تاچه معلم مندی عالقه و رضایت : چهارم پرسش تاثیردارد رضایت بین رابطه به مربوط پیرسون همبستگی ) 7 (آزمون جدول ورزش و بدني تربيت درس اثربخشي و مندی عالقه و 0/259 0/ معنیداری سطح با 0/259 آمده دست به پیرسون همبستگی ضریب مقدار به توجه با و رضایت عامل بین كه میشود مشاهده 0/05 با معنیداری سطح این مقایسه و 0/000 دارد. وجود معناداری رابطه بدني تربيت درس اثربخشي و مندی عالقه رگرسیونی مدل خالصه آمارههای )8( جدول 2 )R ( 0/648 0/067 0/ R = 0/067 آمده دست به تعیین ضریب و 0/259 همبستگی ضریب مقدار به توجه با درس اثربخشي تغییرات از %6/7 مندی عالقه و رضایت عامل متغیر میشودکه مشاهده میکند. تعیین را ورزش و بدني تربيت آموزشی وسایل مندی وعالقه رضایت مدیریتی آموزشی عوامل بین آیا : پنجم پرسش دارد وجود داری معنی رابطه ورزش و بدنی تربیت درس واثربخشی 126

9 عوامل مؤثردرافزایش اثربخشی ساعات درس تربیت بدنی مدارس... جدول )9( آمارههای خالصه مدل رگرسیونی 2 )R ( 0/616 0/173 0/416 1 با توجه به مقدار ضریب همبستگی 0/416 و ضریب تعیین به دست آمده = 0/173 2 R مشاهده میشودکه متغیرهای باال )مستقل( %17/3 از تغییرات اثربخشي درس تربيت بدني و ورزش را تعیین میکند. جدول )10( تحلیل واریانس مدل رگرسیونی 0/000 9/576 3/ /514 0/ /343 ( /856 با توجه به مقدار آماره F جدول تحلیل واریانس = 9/576 F با درجه آزادی )183 و 4( با سطح معنیداری 0/000 و مقایسه این سطح معنیداری با = 0/05 α مشاهده میشودکه عوامل آموزشی مدیریتی رضایت و عالقه مندی و وسایل کمک آموزشی بر اثربخشي درس تربيت بدني و ورزش تأثیر گذار است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضرنشان دادکه بین عوامل آموزشی عوامل مدیریتی رضایت وعالقه مندی معلمان و استفاده از وسایل آموزشی و اثربخشی درس تربیت بدنی و ورزش درمدارس رابطه معنی داری وجود دارد. مقایسه این نتایج با یافتههای پژوهشهای پيشين همخواني دارد كه از جمله ميتوان به پژوهشهاي ذيل اشاره كرد : پژوهش اکبرزاده )1378( که نشان 127

10 نشریه علمی - پژوهشی فصلنامه علوم ورزش / سال چهارم شماره دهم تابستان 1391 داد میزان تخصص و توانایی علمی وعملی معلمان تربیت بدنی امکانات تربیت بدنی و میزان اهمیت دادن مدیران و مسؤوالن مؤسسات آموزشی دربهبود برنامههای تربیت بدنی و ورزش مدارس مؤثر است و بااوش )1379( كه نشان داد تهیه وتدوین کتاب درس تربیت بدنی و ورزش و فراهم بودن محیط کاری مناسب در افزایش کارایی و اثربخشی درس تربیت بدنی مؤثر است و با مطالعات پازوكي )1362( كه نشان داد که در تعيين اولويتاثربخشی درس تربيت بدني مدارس تهیه امكانات ورزشي و تامین معلمورزش مقدم است و گلدانيمقدم )1375( که نشان داد وسايل و تجهيزات ورزشي مدارس متوسطه دولتي و غيرانتفاعي با معيار اداره كل تربيت بدني آموزش و پرورش مطابقت ندارد و این امر کارآیی عملکرد مدرسه در زمینه تربیت بدنی را کاهش داده است بنابراین پیشنهاد میشود که دستاندرکاران آموزش و پرورش درجهت بهبود عوامل آموزشی عوامل مدیریتی افزایش رضایت و عالقه مندی معلمان و استفاده از وسایل آموزشی در درس تربیت بدنی و ورزش درمدارس تالش كنند. 128

11 مدارس... بدنی تربیت درس ساعات اثربخشی مؤثردرافزایش عوامل منابع در ابتدایی دوره ورزش و بدنی تربیت درس آموزشی وضعیت بررسی (. )1381 علیرضا افرشیم 1-. تهران مرکز واحد اسالمی آزاد دانشگاه ارشد کارشناسی نامه پایان مرکزی استان دورههاي در ورزش و بدني تربيت درس سازي غني شيوههاي بررسي علي زاده اكبر 2- تهران. مركز واحد اسالمي آزاد دانشگاه ارشد كارشناسي نامه پايان سراب شهرستان گانه سه تحصيلي در بیجار مرد(شهرستان و )زن ورزش و بدنی تربیت معلمان دیدگاه بررسی )1379(. احمد بااوش 3- واحدجنوب اسالمی آزاد دانشگاه ارشد کارشناسی نامه.پایان آنها کارایی درافزایش مؤثر عوامل با رابطه تهران. و راهنمايي مقاطعتحصيلي بدني تربيت درس موجود مشكالت بررسي )1362( بهرام پازوكي 4- تهران دانشگاه ورزشي علوم و بدني تربيت رشته ارشد کارشناسی نامه پایان تهران استان دبيرستان دولتی. مدیریت آموزش مرکز تهران انسانی نیروی استراتژیک ریزی برنامه )1378(. محمد صائبی 5- نیروی وری بهره ارتقای راههای و وری بهره مفهوم 1377(. ( علیرضا شیروانی و بهمن صمدی شماره پنجم دوره اداری تحول مجله انسانی مديران نظر از بدني تربيت درس آموزشي عوامل مقايسه و بررسي )1375( مهدي گلدانيمقدم 7- ارشد كارشناسي نامه پایان تهران شهر در غيرانتفاعي و دولتي پسرانه متوسطه مدارس ورزش معلمان و مدرس تربيت دانشگاه ورزشي علوم و بدني تربيت رشته شهرستان در بدني تربيت درس كنوني وضعيت ارزشيابي و بررسي )1372( حجتاهلل لطيفي 8- دانشكده مدرس تربيت دانشگاه ورزشي علوم و بدني تربيت رشته ارشد كارشناسي نامه پایان دزفول انساني علوم انتخاب معيارهاي و اصول خصوص در نظري چوب چهار يك ارائه ( 1375 ( طاهره مظلوميسادات 9- متخصصان ديدگاه )از ابتدايي مقطع در حركتي يادگيري تجربيات اساس بر بدني تربيت درس محتوي رشته - تربيتي علوم رشته ارشد كارشناسي نامه تهران( پایان شهر در بدني تربيت معلمان و كارشناسان تهران معلم تربيت دانشگاه درسي ريزي برنامه در اصفهان شهر مدارس ورزش بدني تربيت معلمان نظرات توصيف )1376(. رضا زاده مهدي

12 نشریه علمی - پژوهشی فصلنامه علوم ورزش / سال چهارم شماره دهم تابستان 1391 رابطه با برخي از عوامل مؤثر در افزايش اثربخشي آنها پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه تربيت مدرس 11- Argryis C. (1996). Organizational Learning, Reading Mass-Addison Wesley Cameron, Kims & Whetten. 12- Hoy Vaynk & cisil. J. Miske. (1991). Theory Research and practice in educational admininstration, Mc Graw-Hill, Inc Townsend. Towny (1994) Efective schooling for community: core plus education. 130